Endurskoðunar­nefnd

Nefndin er skipuð á grundvelli 108. gr. a. laga um ársreikninga nr. 3/2006, þar sem kveðið er á um að einingar tengdum almannahagsmunum skuli hafa endurskoðunarnefnd.  Jafnframt hefur stjórn TM sett nefndinni starfsreglur.  Störf nefndarinnar hafa grundvallast af þeim ramma sem lög og starfsreglur setja henni.

Nefndin fundaði sjö sinnum á starfsárinu.

Helstu verkefni nefndarinnar voru:

1. Nefndin skipti með sér verkum og var Anna Skúladóttir kosin formaður nefndarinnar.
2. Starfsáætlun nefndarinnar 2016/2017 samþykkt.
3. Farið yfir samninga við ytri og innri endurskoðendur.
4. Samþykkt áætlun innri endurskoðenda fyrir árið 2016 ásamt 3ja ára áætlun.
5. Yfirferð á þremur milliuppgjörum ársins 2016; 31. mars, 30. júní og 30. september.
6. Yfirferð með ytri endurskoðendum um framkvæmda- og tímaáætlun vegna endurskoðunar ársreiknings 2016.
7. Yfirferð á ársreikningi 2016.
8. Yfirferð á skýrslu ytri endurskoðenda.
9. Óhæði ytri endurskoðenda staðfest.
10. Yfirferð án stjórnenda með ytri endurskoðendum um mat þeirra á samstarfi og gæðum vinnu stjórnenda við gerð ársreiknings og árshlutauppgjöra.
11. Gerð tillaga til stjórnar um val á ytri endurskoðendum fyrir aðalfund félagsins 2017.
12. Yfirferð á skýrslum innri endurskoðenda.
13. Eftirfylgni með viðbrögðum stjórnenda við athugasemdum innri endurskoðenda.
14. Yfirferð á ársfjórðungslegum áhættuskýrslum.
15. Yfirferð á ORSA-skýrslu.

Starfsárið var annað starfsár bæði ytri og innri endurskoðenda en samið var við PWC um ytri endurskoðun og KPMG um innri endurskoðun til fimm ára árið 2014.  Áhersla var lögð á að vinna innri endurskoðenda nýttist ytri endurskoðendum í vinnu þeirra eftir því sem mögulegt væri og kom fram við yfirferð með ytri endurskoðendum að það hefði gengið betur eftir nú en á fyrra ári. 

Reikningsskil

Í samræmi við starfsáætlun nefndarinnar fyrir tímabilið var farið ítarlega yfir tíma- og framkvæmdaáætlun ytri endurskoðenda um framkvæmd endurskoðunar ársreiknings með stjórnendum félagsins og ytri endurskoðendum. Jafnframt var farið ítarlega yfir ársreikning og árshlutauppgjör með sömu aðilum.  Sérstaklega var horft til matsliða og áhættuþátta sem áhrif kunna að hafa á niðurstöðu reikningsskilanna en þar vega þyngst mat á tjónaskuld og mat óskráðra verðbréfa.

Áritun endurskoðenda á ársreikning félagsins fyrir árið 2016 var fyrirvaralaus.

Við yfirferð á ársreikningi félagsins kom fram hjá ytri endurskoðendum að þeir hefðu fengið  hollenska tryggingastærðfræðinga PWC til að gera sjálfstæðan útreikning á vátryggingaskuldinni.  Skýrsla sérfræðinganna fylgdi með í viðauka með endurskoðunarskýrslu PWC. Skýrslan og niðurstaða hennar styður við það verklag sem unnið er við mat skuldarinnar hjá TM og er afar mikilvæg við eftirlit með þessum stóra áhættuþætti í reikningum félagsins.

Farið var ítarlega yfir mat á óskráðum eignum með stjórnendum TM og ytri endurskoðendum. Ekki voru gerðar athugasemdir við útreikninga félagsins.

Breytingar á ársreikningalögum

Alþingi samþykkti 2. júní 2016 lög um breytingar á lögum um ársreikninga sem tóku gildi 16. júní 2016. Lögin skyldu koma til framkvæmda fyrir reikningsárið sem hæfist 1. jan. 2016, sbr. 74. gr. l. nr. 73/2016, um breytingar á lögum um ársreikninga nr. 3/2006, með síðari breytingum.

Breytingarnar takmarka heimildir hlutafélaga til greiðslu arðs.  Samkvæmt nýju lögunum ber félögum sem nýta heimild til að tilgreina fjáreignir á gangvirði í gegnum rekstrarreikning að færa óinnleystar gangvirðisbreytingar að frádregnum tekjuskatti eftir því sem við á, á bundinn gangvirðisreikning meðal eigin fjár.

Jafnframt er ákvæði þess efnis að nemi hlutdeild í afkomu dóttur- og hlutdeildarfélaga hærri fjárhæð en sem nemur mótteknum arði eða þeim arði sem ákveðið hefur verið að úthluta skuli mismunurinn færður á bundinn hlutdeildarreikning meðal eigin fjár.

Óinnleyst matsbreyting ársins 2016 vegna fjáreigna tilgreindra á gangvirði sem færð var á bundinn eiginfjárreikning nam samtals 1.756 m.kr. og bundinn hlutdeildarreikningur að teknu tilliti til arðs nam 483 m.kr. Samtals nema þessir bundnu eiginfjárliðir 2.239 m.kr.

Vegna óvissu tiltekinna lagagreina gæti orðið breyting á eiginfjáryfirliti samstæðunnar árið 2016 þegar leiðbeiningar hafa verið gefnar út um túlkun þeirra.

Breytingar á endurskoðunar- og reikningsskilastöðlum

Nýir alþjóðlegir endurskoðunarstaðlar um áritanir endurskoðenda voru gefnir út og gilda þeir vegna endurskoðunar ársreiknings 2016.

Miklar breytingar eru á framsetningu áritunarinnar vegna þessa en hún er mun ítarlegri en verið hefur.  Nú er gerð krafa um að gerð sé grein fyrir í árituninni lykilatriðum endurskoðunarinnar og endurskoðun þeirra.  Lykilatriði endurskoðunarinnar vegna ársins 2016 eru mat á tjónaskuld og mat óskráðra verðbréfa.

Umræða var um reikningsskilastaðala sem hafa verið kynntir og félög sem setja fram reikningsskil í samræmi við þessa staðla eru hvött til að kynna sér þá ítarlega og fylgjast vel með undirbúningi innleiðingar þeirra. 

Nýr reikningsskilastaðall um leigusamninga – IFRS 16 tekur gildi 1. janúar 2019.

Nýr reikningsskilastaðall um vátryggingasamninga – IFRS 17 tekur gildi 1. janúar 2021 en gert er ráð fyrir að nýta heimild um frest á innleiðingu IFRS 9 um fjármálagerninga til janúar 2021.

Gert hafði verið ráð fyrir að breyta framsetningu sjóðstreymis í svokallaða beina aðferð á árinu en vegna mikillar vinnu við ofangreindar lagabreytingar þá var ákveðið að fresta því um eitt ár.

Innri endurskoðun

Farið var ítarlega yfir verk- og tímaáætlun innri endurskoðenda ásamt þriggja ára áætlun með stjórnendum TM og innri endurskoðendum.  Lögð var áherrsla á að skoða þá þætti sem mesta áhættu hafa á fjárhag félagsins. Jafnframt var farið ítarlega yfir niðurstöður innri endurskoðenda en þeir lögðu fram tvær áfangaskýrslur á tímabilinu:

• Innri endurskoðun, júlí 2016
• Innri endurskoðun, desember 2016.

Í fyrri skýrslunni er fjallað um erlend viðskipti, stjórnendaupplýsingar og áætlanagerð og eftirfylgni athugasemda frá fyrra ári/árum.

Í seinni skýrslunni er fjallað um tjónasvið, verklag í tjónaþjónustu og uppgjörsferli tjónamála skoðuð. Engar athugasemdir standa eftir ókláraðar frá fyrri árum.

Farið var ítarlega yfir ársfjórðungslegar áhættuskýrslur. Umræða var tekin um gjaldþolskröfuna og rætt um hversu mikið umframfjármagn eðlilegt sé að binda í rekstrinum en þróunin í Evrópu virðist vera í þá átt að hækka gjaldþolshlutfallið.

Farið var ítarlega yfir ORSA-skýrsluna. Fram kom að nægilegt eigið fé er til að standa undir gjaldþolskröfum og þeim álagsprófunum sem gerðar voru í tengslum við skýrsluna.

Árangursmat endurskoðunarnefndar á störfum sínum

Ákvörðun var tekin um að fá ekki utanaðkomandi aðila til að vinna árangursmat á störfum nefndarinnar a.m.k. ekki að svo stöddu.  Lögð verður áhersla á að fylgjast með því hvernig verklag um sjálfsmat endurskoðunarnefnda kemur til með að þróast.

Allir nefndarmenn mættu á alla fundi nefndarinnar og tóku allir virkan og málefnalegan þátt í umræðu um þau málefni sem á dagskrá nefndarinnar voru hverju sinni.  Áhersla var lögð á að fara vel yfir alla þá þætti sem nefndinni er falið samkvæmt lögum og starfsreglum stjórnar.  Með aðkomu endurskoðunarnefndar gefst meiri tími til að rýna þá þætti sem snúa að framsetningu fjárhagsupplýsinga, innra eftirliti og áhættustýringu. Það er mat nefndarmanna að vel hafi tekist til við að efla og styrkja innra eftirlit hjá félaginu og ljóst er að miklu skiptir að tími gefist til að fara vel yfir vinnu við gerð ársreikninga og árshlutareikninga, ekki síst í ljósi þeirra breytinga sem orðið hafa á lögum og alþjóðareikningsskilastöðlum um framsetningu og greiningu fjárhagsupplýsinga. Það er mat nefndarmanna að nefndin hafi unnið verkefni sín af kostgæfni og fagmennsku.